Uit nieuw onderzoek blijkt dat we misschien afstevenen op een grotere watercrisis dan eerder werd verwacht. Water en klimaatverandering zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, aangezien de klimaatverandering het water in de wereld op vele complexe manieren beïnvloedt. Stijgende zeespiegel, ernstige droogtes of overstromingen, onvoorspelbare neerslagpatronen en nog veel meer watergerelateerde nadelen van klimaatverandering.
Eerder schreven we al over het plastic soep probleem, dat leidt tot meer plastic dan vis in de oceanen als we zo doorgaan. Allemaal onderdeel van hetzelfde mondiale probleem van overproductie, klimaatverandering en afnemende stromen zoet (schoon) water. Nu blijkt dat eerdere modellen mogelijk de gevoeligheid van de beschikbaarheid van water in een opwarmend klimaat hebben onderschat. Dat betekent dat onze watercrisis mogelijk ernstiger is dan we eerder dachten.
De watercrisis uitgelegd
Voordat we in het onderwerp van een wereldwijde watercrisis 2.0 duiken, is het goed om een bredere kijk op de watercrisis te hebben en wat meer te vertellen over de watercrisis in relatie met het klimaat. Waar gaat de watercrisis precies over?
De watercrisis houdt verband met waterschaarste die de toegang tot veilig drinkwater en basishygiëne beperkt.
Schoon, gezond drinkwater is een luxe waar niet iedereen toegang toe heeft. En in de nabije toekomst zal dit probleem zich alleen maar uitbreiden, door onze inefficiënte manier van watergebruik en verwaarlozing van onze natuur. Polarisatie, overbelasting van productieprocessen op (te) grote schaal en single-use plastics zijn allemaal onderdeel van de watercrisis, omdat ze direct en indirect effect hebben op ons milieu en onze zoetwatervoorziening.
Schoon water kan schaars zijn. Water kan vervuild zijn en met een veelheid aan verontreinigingen zoals microplastics of PFAS (iets wat we de laatste tijd vaak in het nieuws horen). Maar ook water zelf kan schaars zijn. Bijvoorbeeld door extreme droogte of overstromingen en het falen van rioleringssystemen. De belangrijkste reden hiervoor is de opwarming van de aarde en de klimaatverandering. Klimaatverandering verstoort de waterkringloop op aarde.
Als water schaars wordt, wordt het duurder. En dat is iets wat alleen de welvarenden zich kunnen veroorloven.
Klimaatverandering en de directe invloeden van water
De meeste gevolgen van de klimaatverandering hebben te maken met water. Zowel waterschaarste als watergerelateerde gevaren zoals overstromingen en droogte beïnvloeden de hele waterstroom in de wereld. Door het verstoren van weerpatronen kan klimaatverandering leiden tot extreme weersomstandigheden, onvoorspelbare beschikbaarheid of kwaliteit van water, waterschaarste en verontreiniging van watervoorraden.
Nieuwe modellen nodig om klimaateffecten op watervoorziening te voorspellen
Klimaatverandering beïnvloedt de neerslag en verdamping over de hele wereld. Dit beïnvloedt de hoeveelheid rivierwater die lokaal kan worden gebruikt. Iets wat in de huidige watercrisis niet goed is berekend en kan leiden tot een grotere watercrisis dan eerder werd verwacht.
De impact van het klimaat op de waterstroom is geraamd aan de hand van projecties van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). Eerdere modellen onderschatten echter de gevoeligheid van water in een opwarmend klimaat, omdat zij moeilijk globale conclusies kunnen trekken uit individuele waarnemingen.
Hoe de waterhuishouding afhangt van externe parameters verschilt plaatselijk. Zo speelt de plaatselijke vegetatie een belangrijke rol in verband met neerslag, temperatuur en de beschikbaarheid van water. Voor onderzoekers is het moeilijk om al deze lokale punten met elkaar te verbinden en de onderlinge verbanden op alle plaatsen ter wereld te berekenen.
In een nieuwe studie onder leiding van de Technische Universiteit van Wenen zijn gegevens geanalyseerd van stroomopnamen uit 9.500 stroomgebieden over de hele wereld. De resultaten wijzen erop dat de klimaateffecten op de watervoorziening in veel delen van de wereld zijn onderschat. Vooral Afrika, Australië en Noord-Amerika lopen een groter risico op een crisis in de watervoorziening tegen 2050.
6 feiten over water en het mondiale klimaatprobleem
We moeten slimmer omgaan met water. En we hebben allemaal een rol te spelen om een watercrisis te voorkomen die we anders niet kunnen oplossen. Dat kan met kleine stapjes, bijvoorbeeld door onze waterdispensers te gebruiken om toegang te hebben tot gezuiverd en gefilterd water, zonder gebruik te maken van verpakkingen of plastic flessen.
Momenteel wordt de klimaatverandering vooral gevoeld via het water. Of sterker nog: het risico van onvoldoende schoon water.
Hieronder staan enkele feiten over de watercrisis in relatie tot het mondiale klimaatprobleem. Bron: Unicef.
1
Ongeveer 74% van de natuurrampen tussen 2001 en 2018 waren watergerelateerd, waaronder droogtes en overstromingen. De frequentie en intensiteit van dergelijke gebeurtenissen zullen naar verwachting alleen maar toenemen door de klimaatverandering.
2
Extreme weersomstandigheden en veranderingen in de patronen van de watercyclus maken het moeilijker om toegang te krijgen tot veilig drinkwater, vooral voor de meest kwetsbaren.
3
Stijgende temperaturen kunnen leiden tot dodelijke ziekteverwekkers in zoetwaterbronnen, waardoor het water gevaarlijk wordt om te drinken.
4
Klimaatverandering verergert de waterstress - gebieden met extreem beperkte watervoorraden - wat leidt tot meer concurrentie om water en zelfs tot conflicten.
5
Tegen 2040 zal bijna 1 op de 4 kinderen leven in gebieden met extreem hoge waterstress.
6
De stijgende zeespiegel zorgt ervoor dat zoet water zout wordt, waardoor de watervoorraden waar miljoenen mensen van afhankelijk zijn in gevaar komen.
